Wat is een fundamentele analyse?
Het doel van de fundamentele analyse is het berekenen van de werkelijke, onderliggende waarde van een aandeel. Nog geen bedrijf op het oog? Lees dan eerst dit artikel van Jordy. Hij legt in zes heldere stappen uit hoe je een bedrijf selecteert. Met een fundamentele analyse probeer je de waarde van het aandeel in te schatten. Je beoordeelt de prestaties van het bedrijf door gegevens uit het jaarverslag, de winst- en verliesrekening en balans te bestuderen. Ratio’s, oftewel financiële kengetallen, helpen je hierbij om de financiële positie van het bedrijf te evalueren. Je kijkt ook naar externe factoren die bedrijfsresultaten beïnvloeden, zoals de mondiale en regionale economie.
Waarom is een fundamentele analyse belangrijk?
Het is geen prettig gevoel wanneer je iets koopt en het twee dagen later aantreft in de koopjeshoek. Het product ziet er hetzelfde uit. Wat er veranderd is, is de waarde die de verkoper eraan hecht. Het is vergelijkbaar met de manier waarop vraag en aanbod samenkomen op de beurs. De intrinsieke waarde van een aandeel wordt gecalculeerd aan de hand van economische factoren, bijvoorbeeld de (toekomstige) winstgevendheid van het bedrijf. Bij de broker zie je de marktprijs, oftewel de aandelenkoers, die beïnvloed wordt door gedrag. Het gedrag komt van de deelnemers aan de beurs, die zelf een waarde hechten aan een aandeel. Deze waarde is anders dan de intrinsieke/onderliggende waarde van een aandeel. De marktspelers maken keuzes aan de hand van nieuwsberichten, wat anderen zeggen en gevoel. Dit kan de prijs flink omhoogdrijven wanneer veel deelnemers een bericht lezen dat gunstig klinkt. Maar het werkt ook andersom.
Een fundamentele analyse is geen harde wetenschap, maar het biedt ondersteuning bij het maken van beleggingskeuzes. Wanneer je een idee hebt van de waarde van een aandeel, kun je voorkomen dat je te veel betaalt. Met de onderliggende waarde kun je dus inschatten of de aankoopprijs hoog of laag ligt. Is de koers momenteel lager dan de intrinsieke waarde van het aandeel? Dat is een mooi moment om te kopen. Ook helpt het bij het wel/niet verkopen van gekochte aandelen. De mens luistert het liefst naar zijn onderbuikgevoel. Als de beurs bloedrood is, schreeuwt je gevoel om jouw belegde geld te redden terwijl je rationeel weet dat de economie schommelt. Wanneer je blindelings je gevoel volgt bij het beleggen, kun je net zo goed gokken. Door het doen van een fundamentele analyse kan je je koop- en verkoopbeslissingen onderbouwen en zo je emoties buiten spel zetten.
Kwantitatieve analyse vs. Kwalitatieve analyse
De gegevens die gebruikt worden voor een fundamentele analyse kun je onderscheiden. Voor een welgevormde analyse, helpt het om diverse informatie te bekijken. Een kwantitatieve analyse houdt in dat je jezelf richt op de cijfers van het bedrijf. De belangrijkste gegevens vind je in de winst-en verliesrekening. Dit geeft een overzicht van alle inkomsten en uitgaven van een bedrijf. Een kwalitatieve analyse kijkt naar kenmerken van het bedrijf. Dit vind je op de website van het bedrijf, jaarverslag (niet te verwarren met jaarrekening) en klantbeoordelingen. Zo kun je de visie, naamsbekendheid, patenten, het management, etc. meenemen in je overweging.
Hoe doe je een fundamentele analyse?
De volgorde van de fundamentele analyse kun je zelf bepalen. De eerste methode heet top-down. De analyse begint bij de macro-economie, dan bedrijfstakken en tot slot een bedrijf. De tweede methode heet bottom-up. Het is simpelweg het omgekeerde van top-down. Uiteindelijk helpen beide methodes jou met het bepalen van welk bedrijf het onderzoeken waard is. Het belangrijkste van de fundamentele analyse is de interpretatie van bedrijfsinformatie. In de komende 5 stappen vertel ik hoe je dat doet.
Stap 1. Verzamel informatie
De kern van de fundamentele analyse is het bedrijf. Als belegger wil je weten of er winst wordt gemaakt of juist verlies. Beursgenoteerde bedrijven hebben de verplichting om gegevens te delen zodat alle marktspelers over dezelfde informatie beschikken. Op de website van het bedrijf vind je de desbetreffende informatie. Het bestaat uit een jaarverslag, nieuws, kwartaalresultaten en bedrijfspresentatie.
Stap 2. Lees het jaarverslag
De jaarverslaggeving is gericht op wat er in het voorgaande jaar is gebeurd binnen de onderneming. Het verschijnt meestal één keer per jaar. Het is op twee manieren ingericht: de jaarrekening en het jaarverslag. Het weergeeft zowel kwalitatieve als kwantitatieve informatie over de bedrijfsresultaten. De jaarrekening bestaat uit cijfers. Het jaarverslag licht de cijfers toe. De jaarrekening bestaat uit de winst- en verliesrekening en de balans. Ook kan de jaarrekening aangevuld zijn met een accountantsverklaring en een kasstroomoverzicht. Het jaarverslag beschrijft wat er gedaan is om aan de cijfers op de jaarrekening te komen. Soms wordt er ook een toekomstverwachting besproken.
Stap 3. Vermogen en schulden
De balans van een onderneming geeft een inkijkje in de financiële situatie van een bedrijf in een bepaald tijdsbestek, vaak één jaar. Het is in evenwicht want het laat de bezittingen van een onderneming zien en hoe de bezittingen zijn gefinancierd.
Het is belangrijk om te erkennen dat de balans een momentopname is. Om een conclusie te trekken, kun je balansen uit verschillende jaren vergelijken. Of je pakt balansen van andere bedrijven erbij, uit dezelfde sector.
Activa
De activa zijn de bezittingen van het bedrijf. Er wordt onderscheid gemaakt in de tijdsduur van de activa:
- Vaste activa (gaat langer dan één productieproces mee) zoals gebouwen, vergunningen.
- Vlottende activa (gaat maar één productieproces mee) zoals voorraden, vorderingen, te ontvangen en vooruitbetaalde bedragen. Liquide middelen valt hier ook onder.
Bedrijven kunnen ook aandelen in het bezit hebben. Die kunnen zowel onder vast als vlottende activa vallen. Als het onder vaste activa staat, dan houdt het bedrijf de positie voor langere tijd. Een mogelijke reden hiervoor is dat het bedrijf elders financiële deelneming (zeggenschap) heeft of wil. Als het onder vlottende activa staat, kan het gaan om obligaties die aflopen.
Passiva
De passiva weergeeft de financiering van de activa. Oftewel, het eigen vermogen van het bedrijf. Hier wordt ook onderscheid in gemaakt:
- Eigen vermogen: bestaat uit geplaatste aandelenkapitaal, nettowinst en reserves.
- Voorzieningen: pensioenen en onderhoud.
- Langlopende schulden (langer dan een jaar) zoals een hypotheek.
- Kortlopende schulden (korter dan een jaar) zoals een rekening-courantkrediet.
Stap 4. Winst- en verliesrekening
De winst- en verliesrekening is een overzicht van opbrengsten en uitgaven van een onderneming over een tijdvak, vaak een jaar. Het voordeel van deze rekening is dat er specifiek staat hoeveel omzet er precies is gedraaid over een bepaalde periode.
Stap 5. Ratio’s
Wanneer je de informatie hebt verzameld, kun je aan de slag met het beoordelen van de bedrijfspositie. Er zijn een heleboel ratio’s die je kunt toepassen. De onderste drie vormen de basis en worden veelvuldig gebruikt:
- Solvabiliteit weergeeft of het bedrijf op de lange termijn in staat is om schulden af te lossen. Je gebruikt de balans.
- Rentabiliteit geeft aan hoeveel winst er is gemaakt met het geïnvesteerde vermogen. Je gebruikt de winst- en verliesrekening en de balans.
- Liquiditeit laat zien of het bedrijf in staat is om schulden op de korte termijn af te kunnen aflossen. Je gebruikt de balans.
Naast nauwkeurig rekenen, is het belangrijk om de cijfers correct te interpreteren. Hoe gebruik je ze eigenlijk om een positie van een bedrijf te beoordelen? Ten eerste geven de ratios inzicht op de winstgevendheid van het bedrijf. Ook of het bedrijf in staat is om schulden te betalen. Daarmee kun je jouw gekozen bedrijf vergelijken met anderen in dezelfde sector. Dit pak je aan door de financiële kengetallen van de sector op te zoeken of zelf te berekenen.
Lange termijnschulden
Solvabiliteit wordt gedefinieerd als “de verhouding tussen het eigen vermogen en het vreemd vermogen op de balans van een onderneming”. Je kijkt of een bedrijf op de lange termijn haar schulden terug kan betalen, indien het failliet gaat. Het is nodig om nieuwe leningen af te sluiten om bijvoorbeeld het bedrijf verder te laten groeien. Wanneer een schuldeiser onzeker is of ze het geleende geld terugkrijgen, lenen ze het niet uit of tegen een hogere rente, aangezien er meer risico is.
De berekening
Eigen vermogen / Totaal vermogen x 100%
Interpretatie
Een solvabiliteit van 25-40% wordt als gezond beschouwd. Misschien vraag je je af waarom er geen 100% staat. Dit komt doordat rentelasten op schuld leningen tot een bepaalde hoogte fiscaal aftrekbaar zijn. Met als voordeel dat er op belasting wordt bespaard.
Winst per geïnvesteerde euro
Je kijkt naar de winstgevendheid, oftewel de rentabiliteit, om te bepalen hoeveel winst er per geïnvesteerde euro wordt gemaakt.
Berekening
- Rentabiliteit Eigen Vermogen: Nettowinst / eigen vermogen van de onderneming. Let op dat hier een % uitkomt.
- Interest percentage vreemd vermogen: Interestkosten vreemd vermogen / gemiddeld vreemd vermogen.
- Rentabiliteit totaal vermogen: Nettowinst + interestkosten vreemd vermogen / gemiddeld totaal vermogen.
Interpretatie
Wanneer een bedrijf lage interest betaalt over geleend geld en hoge rentabiliteit heeft over het eigen vermogen, heb je een gunstig scenario. Door de rentabiliteit van verschillende bedrijven te vergelijken, kun je bepalen wat hoge en lage rentabiliteit is. Onthoud wel dat de rentabiliteit per industrie uiteenloopt. Daarom is het slim om bedrijven binnen hetzelfde industrie te vergelijken.
Korte termijn schulden
Met liquiditeit kijk je of het bedrijf in staat is om schulden op de korte termijn af te kunnen aflossen. Dit ratio is minder essentieel dan solvabiliteit en rentabiliteit, omdat het een momentopname is. Toch kan het interessant zijn voor beleggers, omdat je op de korte termijn in kunt zien of er ruimte is voor het bedrijf om dividend uit te keren. Afhankelijk van de voorraad van het bedrijf, kies je voor de current ratio of de quick ratio. De current ratio wordt gebruikt voor bedrijven waar voorraad waardevast is. De quick ratio, het wordt ook wel de acid test ratio of snelle activa ratio genoemd, geldt voor bedrijven waarvan de voorraad moeilijker snel om te zetten is in geld (te liquideren).
Berekening
- Current ratio: (Vlottende activa + liquide middelen) / kort vreemd vermogen.
- Quick ratio: (Vlottende activa – voorraden + liquide middelen) / kort vreemd vermogen.
Interpretatie
Voor de current ratio, wordt 1.5 als streefgetal gezien. Hoger dan 2 kan ongezond zijn voor een bedrijf. Lager dan 1 betekent dat het bedrijf meer schulden heeft dan voorraad en/of geld.
Als de quick ratio boven 1 is, wordt de positie van het bedrijf gezien als veilig. Het betekent namelijk dat het bedrijf met de huidige bezittingen en financiering, de kortlopende schulden kan betalen. Een gezonde quick ratio is tussen 1.2 en 2. Hoger dan 2 betekent dat het bedrijf niet voldoende investeert in nieuwe inkomstenbronnen.
Waar zit nou de “fun” in een fundamentele analyse?
Ik geef het toe: een fundamentele analyse lijkt op het eerste gezicht een ingewikkeld en droog verhaal. Bij nader inzien, is de analyse ideaal omdat het ervoor zorgt dat je bewust omgaat met je zuurverdiende centjes. Daag jezelf uit en analyseer bedrijven die je wellicht helpen om het gemiddelde rendement van 6-8% te verslaan. Negeer de succesverhalen op borrels. Degenen die binnen 24 uur duizenden verdienden omdat ze alles inlegden op één bedrijf, hebben geluk gehad. Wil je op basis van gevoel en geluk geld verdienen, of op basis van kennis? Ik weet het wel!
