Dit zijn de gevolgen van je studieschuld verzwijgen

Huizenprijzen rijzen de pan uit

Ik begrijp heel goed waarom (oud)-studenten de drang hebben om hun studieschuld te verzwijgen als je een hypotheek aanvraagt. Door het leenstelsel zijn de studieschulden hoger dan ooit, de huizenprijzen rijzen de pan uit en daarnaast moet je ook nog eens flink wat eigen geld meenemen voor de kosten koper en om te kunnen overbieden, wat ondertussen ook normaal is geworden. De gemiddelde verkoopprijs van een huis is momenteel (april 2022) opgelopen tot meer dan vier ton, terwijl de gemiddelde studieschuld nu meer dan €36.260 is! Een maximale hypotheek kunnen krijgen is dus essentieel als je een huis wil kopen. Ondanks dat je studieschuld minder zwaar meetelt voor je hypotheekaanvraag dan een paar jaar geleden, telt het nog steeds mee. Veel mensen besluiten daarom om hun studieschuld te verzwijgen als ze een hypotheek gaan aanvragen, maar dat is niet zo slim en kan je duur komen te staan.

Hoeveel hypotheek kan je krijgen zonder studieschuld?

Iemand die een wo opleiding heeft afgerond krijgt gemiddeld gezien een startsalaris tussen de €2.200 en €2.800 bruto per maand.  Als we uitgaan van een jaarinkomen van €34.000 (€2.600 bruto p.m.) kan je daarmee een hypotheek krijgen van maximaal €154.378, maar alleen als je geen studieschuld hebt of als je je studieschuld verzwijgt. In de huidige markt is het al bijna onmogelijk om voor dat bedrag een huis te kopen, maar met een studieschuld van €20.000 bijvoorbeeld kan je waarschijnlijk net een garagebox veroorloven. Hier kan je lezen wat de impact is van een studieschuld op je hypotheekmogelijkheden.

Het BKR register

Ondanks dat je studielening bij DUO ook een schuld is, wordt deze niet bij het Bureau Krediet Registratie (BKR) geregistreerd. Bij het BKR wordt bijgehouden welke schulden je bent aangegaan, of je die op tijd hebt afgelost en hoe hoog je leningen waren. Zo wordt je krediethistorie inzichtelijk voor toekomstige kredietverstrekkers en kunnen zij bepalen of het wel verantwoord is om je een nieuwe lening, zoals bijvoorbeeld een hypotheek, te geven. Op dit moment wordt je studieschuld dus niet geregistreerd bij het BKR, maar daar komt wellicht verandering in!

De AFM wil studieschulden registreren

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) houdt toezicht op de financiële markten: op sparen, beleggen, verzekeren en lenen. Vorige maand kwam de AFM naar buiten met het advies dat ook studieschulden moeten worden opgenomen in het BKR register. Mocht dat gebeuren, dan wordt het verzwijgen van jouw studieschuld onmogelijk! 

Wordt je studieschuld straks BKR geregistreerd?

De kans dat de wens van de AFM op korte termijn in vervulling gaat is overigens klein. Demissionair minister van OCW Ingrid van Engelshoven deelde op Twitter “Het kabinet vindt het belangrijk dat lenen voor elke student toegankelijk blijft, zodat iedereen kan blijven studeren. Een BKR-registratie van de studieschuld kan een afschrikwekkende werking hebben, gaan we dus niet doen.”

Onduidelijkheid, wanhoop en onbegrip

Ondanks dat de politiek heeft besloten om studieschulden niet te registreren bij het BKR, is dit een debat wat al jaren gevoerd wordt in parlement. Het leenstelsel waar we nu in zitten, zorgt ervoor dat studenten na hun studie hogere schulden hebben dan toen er nog een basisbeurs was. Niet de bedoeling, maar wel het resultaat. Mensen vallen tussen wal en schip, en kunnen geen huis kopen met een hypotheek van €900 per maand, maar mogen (moeten!) wel huren voor €1.300 per maand in de vrije sector. 

Hoe ontdekt de bank of je een studieschuld hebt?

Doordat je studieschuld niet BKR geregistreerd is kunnen hypotheekverstrekkers niet makkelijk zien of je een studieschuld hebt en hoe hoog deze is. Het is daarom heel makkelijk om te denken “De hypotheekverstrekkers komt er toch niet achter. Mijn zus, vriendin en oom hebben hun studieschuld ook verzwegen toen ze een hypotheek ging afsluiten en zij zijn ook niet gepakt!” Toch zijn er mogelijkheden voor je hypotheekverstrekker om te controleren of jij een studieschuld hebt of niet. De hypotheekverstrekker kan bijvoorbeeld je bankafschriften opvragen, of om een DUO uitdraai vragen. Ook als je nooit gestudeerd hebt of geen studieschuld hebt kan je dit bewijzen door een screenshot van de DUO pagina te maken. 

Wat gebeurt er als ik mijn studieschuld verzwijg bij een hypotheekaanvraag?

Als een bank ontdekt dat je je studieschuld hebt verzwegen bij de hypotheekaanvraag, dan kan dat grote gevolgen hebben. De hypotheekverstrekker kan bijvoorbeeld onmiddellijk het volledige hypotheekbedrag opeisen. Daarnaast vervalt je recht op Nationale Hypotheek Garantie (NHG), waardoor je met een grote restschuld kunt komen te zitten. Ten slotte kan dit akkefietje je ook nog eens een EVA codering opleveren, want je hebt fraude gepleegd.

Het EVA register

Het ergste wat je kan overkomen als de bank erachter komt dat jij je studielening hebt verzwegen, is dat je wordt opgenomen in het zogenaamde EVA register. Dit is nog strenger dan een negatieve BKR notering. Bij een EVA-registratie kun je namelijk de eerste tien jaar geen normale bankrekening meer openen (alleen een basis-rekening), geen lening afsluiten en geen aankopen op afbetaling doen. In de meeste gevallen betekent dat een berg ellende die je makkelijk had kunnen voorkomen door het niet verzwijgen van je studieschuld.

Wat zijn de alternatieven?

Kopen is de goedkopere optie voor velen en om als starter genoeg hypotheek te kunnen krijgen lijk je je studieschuld wel te moeten verzwijgen. Ik begrijp dat het verleidelijk is, maar wees je bewust van de risico’s, er zijn namelijk ook andere alternatieven! Ik geef je 4 tips!

1. Je studieschuld zo snel mogelijk aflossen

De meest voor de hand liggende oplossing is natuurlijk om jouw studieschuld zo snel mogelijk af te lossen. Echter kost dit, afhankelijk van de hoogte van jouw studieschuld, niet alleen veel geld, maar ook heel veel tijd! Tijd en geld wat velen niet hebben, aangezien de huizenprijzen alleen maar stijgen. 

2. Kijk of het slimmer is om je spaargeld in te leggen op jouw hypotheek

De rente die je bij je hypotheekverstrekker betaalt over je hypotheek is laag, maar de lening van DUO is bijna altijd toch goedkoper. Wellicht is het daarom toch beter om extra geld in te leggen op je hypotheek in plaats om van extra af te lossen bij DUO. Daarnaast rekenen veel hypotheekverstrekkers met je oorspronkelijke studieschuld, en niet met het bedrag dat nog open staat, om de maximale hypotheeklasten die je kunt betalen te berekenen.

3. Neem een onafhankelijke hypotheekadviseur in de arm

Ik heb verschillende hypotheekadviseurs gesproken voordat ik een keuze maakte. Hierdoor ben ik erachter gekomen dat er veel meer mogelijk is dan in eerste instantie (on)mogelijk lijkt. De ene hypotheekadviseur heeft misschien net wat meer informatie dan de andere, en ze kunnen heel creatief zijn met constructies waar je zelf nooit aan zal denken (wel allemaal volgens het boekje natuurlijk).  

4. Benader meerdere hypotheekverstrekkers en bespreek de mogelijkheden

Er zijn 46 Nederlandse hypotheekverstrekkers met allemaal verschillende voorwaarden. Zo kijken meeste hypotheekverstrekkers naar je originele studieschuld. Hierbij wordt er gerekend met het hele bedrag dat je ooit hebt geleend bij DUO, omdat dat bedrag bepaald wat je per maand moet terugbetalen. Anderen hypotheekverstrekkers zijn wat coulanter en kijken ook naar het bedrag dat je al hebt afgelost op je studieschuld. Heb jij bijvoorbeeld al meer dan de helft afgelost, of veel extra afgelost bovenop de verplichte maandelijkse betaling, dan kan dat ervoor zorgen dat je meer kunt lenen voor je hypotheek.

Kort samengevat, wanneer je een huis wilt gaan kopen en een studieschuld hebt, is het verstandig om je goed in te lezen in de risico’s van het verzwijgen van je studieschuld. Er wordt niet voor niets rekening gehouden met je andere schulden als je een hypotheekaanvraag indient. Ondanks dat het systeem oneerlijk is en je studieschuld verzwijgen de enige oplossing lijkt om een huis te kunnen kopen, zou ik het je niet aanraden. Het risico dat je gepakt wordt is wellicht klein, maar als je gepakt wordt kan dat grote gevolgen hebben. Kijk daarom naar andere oplossingen, er is namelijk meer mogelijk dan je denkt!

Deze gastblog is geschreven door Sarafina Poulopoulos (26) van het platform Grow Your Money Mindset. Naast haar onderneming heeft ze ervaring als fraudespecialist en werkt ze momenteel als AML (anti-money laundering) analist bij Adyen.