Hoe hoog is de gemiddelde studieschuld volgens het CBS?
Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is de gemiddelde studieschuld in Nederland €17.100 (cijfers van oktober 2023). Sinds de invoering van het leenstelsel in 2015 “loopt de gemiddelde studieschuld versneld op”, maar hoe het CBS deze gemiddelde studieschuld berekent wordt niet echt expliciet uitgelegd. Natuurlijk ga je er vanuit dat het klopt, maar er zitten toch nog best wel wat haken en ogen aan deze “gemiddelde studieschuld” die het CBS heeft berekend. Statistieken kunnen namelijk kloppen en tóch een vertekend beeld geven, en dat is precies wat hier gebeurt.
Waarom klopt de “gemiddelde studieschuld” van het CBS niet helemaal?
Laat ik voorop stellen dat het klopt dat de gemiddelde studieschuld van alle Nederlanders met een studieschuld samen inderdaad ongeveer €17.100 is. Belangrijk punt hier is dat dit de gemiddelde studieschuld is van alle Nederlanders samen. Dit bedrag is daardoor ook inclusief grotendeels afgeloste studieschulden van 40-plussers en studieschulden van 19-jarigen die juist nog in de opbouwfase zitten. Iedereen die een studieschuld open heeft staan bij DUO, ongeacht of je in de opbouw- of aflosfase zit, wordt meegenomen in deze berekening om de “gemiddelde studieschuld” te kunnen berekenen. Als je het hebt over de gemiddelde studieschuld waarmee studenten afstuderen, is die €17.100 dus totaal niet representatief, terwijl dat getal juist voor die vergelijking vaak wordt gebruikt!
Hoe hoog is de gemiddelde studieschuld waar studenten mee afstuderen?
Helaas heb ik niet genoeg liefde voor statistiek om helemaal pietje precies uit te rekenen hoe hoog de gemiddelde studieschuld is waarmee WO-studenten tegenwoordig afstuderen, maar ik kan op basis van andere data van het CBS wel een grove schatting maken. Dan kom ik uit op een gemiddelde studieschuld van €36.260. Dat zit zo: 7 op de 10 studenten leenden in 2019 geld bij DUO. Gemiddeld ging dat om €700 per maand (cijfers van 2019). De overige studenten leenden helemaal niks. De gemiddelde studieduur van WO-studenten die een bachelor en een master doen is 74 maanden (cijfers van 2013, er zijn geen recentere cijfers aangezien dit niet meer wordt bijgehouden). Als we ervan uitgaan dat de gemiddelde student tegenwoordig nog steeds iets meer dan 6 jaar doet over het behalen van zijn of haar master, is de rekensom simpel (0,7 * €700 * 74) en kom je uit op een gemiddelde studieschuld van €36.260. Veel he?
Toch is met deze nieuwe gemiddelde studieschuld van €36.260 nog niet alles gezegd, want een gemiddelde zegt weinig over de verdeling van die studieschuld. Dat 3 op de 10 huidige studenten namelijk helemaal niks lenen bij DUO haalt het gemiddelde flink omlaag. De gemiddelde studieschuld van WO-studenten die wel lenen bij DUO komt zonder de niet-leners groep namelijk uit op €51.800 (€700 * 74). Dit betekent dat 30% van de studenten geen studieschuld heeft opgebouwd als zij afstuderen, en de overige 70% van de studenten een gemiddelde studieschuld van €51.800 heeft bij hun afstuderen.
Toen ik deze berekening zelf voor het eerst maakte sloeg ik nog net niet stijl achterover van verbazing. Uit persoonlijke ervaring wist ik wel dat de studieschuld waarmee de gemiddelde student tegenwoordig afstudeert een heel stuk hoger moest zijn dan de €17.100 die altijd wordt aangehaald, maar dat het gemiddelde zo hoog zou zijn… Nee, dat had ik me ook niet gerealiseerd!
De haken en ogen van mijn berekening
Net als dat de “gemiddelde studieschuld” van het CBS tegelijkertijd €17.100 kan zijn, én niet helemaal representatief is, geldt dat ook voor mijn berekening. Ik weet namelijk niet hoeveel jaar studenten tegenwoordig gemiddeld studeren, en in mijn berekening heb ik voor studielengte alleen de data van WO-studenten meegenomen. Tegelijkertijd is die €700 die per maand wordt geleend wel het gemiddelde van HBO- én WO-studenten en studeren HBO-ers over het algemeen korter. Daarnaast is in september 2023 de basisbeurs weer ingevoerd, waardoor studenten wellicht minder gaan lenen dan ten tijden van het leenstelsel. Helaas zijn er (voor zover ik weet) sinds 2019 geen nieuwe cijfers meer uitgebracht over hoeveel geld studenten maandelijks lenen bij DUO. Voor nu zullen we het dus hiermee moeten doen, maar mocht je toevoegingen hebben om mijn berekening te verbeteren, laat het vooral weten in een reactie onderaan deze blog!
“Waarom weten mensen dit nog niet?!”
Verhalen over studenten met torenhoge studieschulden zie je nog niet zo veel voorbij komen in de media – behalve die van mij haha – maar dat je er weinig over hoort, komt niet doordat ze niet bestaan! Het taboe op praten over geld (en dan met name over schulden) is nog steeds alive and kicking, waardoor weinig mensen erover durven te praten en de schade van het leenstelsel nog steeds niet helemaal bekend is bij het grote publiek. Hopelijk kan deze blog meer inzicht geven in de financiële situatie van de gemiddelde (leenstelsel)student, en kan het hoge studieschulden in perspectief plaatsen. Bracht deze blog je nieuwe inzichten? Deel hem dan!
Je bent niet alleen!
Is jouw eigen studieschuld erg hoog en heb je moeite met de mentale last daarvan? Lees dan deze blog. Onderteken ook de petitie voor compensatie van leenstelselstudenten van Niet Mijn Schuld als je dat nog niet hebt gedaan.
6 gedachten over “Hoe hoog is de gemiddelde studieschuld nou écht?”
Hoi Emma,
Je kunt nog de kanttekening maken of je in de berekening het totale aantal studenten meet, of alleen de studenten die daadwerkelijk een lening aangaan. Op de site van het CBS staat dat 7 op de 10 van de studenten leenden en dan gemiddeld €700 per maand. Als je die 3 op de 10 die niet lenen meerekent kom je op €490 per maand. Daarnaast heeft de data over studieduur betrekking op Wo-studenten. Hbo-studenten (die wel in berekening van 7 op de 10 studenten die lenen zijn meegenomen) studeren over het algemeen wat korter. Bij een gemiddelde studieduur van bijvoorbeeld 5,5 jaar kom je dan uit op €32.340 euro.
Overigens is door het CBS gisteren nieuwe data gepresenteerd, waarin de studieschuld per leeftijdsgroep is weergegeven. In de groep van 20 tot 25 jaar zou de gemiddelde schuld €12.800 zijn en voor de groep van 25 tot 30 jaar €19.100. (https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2021/47/meer-personen-met-studieschuld-gemiddelde-studieschuld-gelijk-gebleven)
Gecorrigeerd voor de leeftijdsgroepen die nog in de opbouwfase zitten, of ver in de aflossingsfase lijkt het gemiddelde toch wel lager te zijn dan de €51.800 waar jij op uitkomt.
Groet,
Gijs
Hoi Gijs,
Dank voor je toevoegingen! Ik ga e.e.a. aanpassen aan het artikel 🙂
Groetjes,
Emma
Hoi Emma,
Hierbij wil je laten weten dat je echt niet de enige bent. Ik durf niet meer op DUO in te loggen.
De laatste keer dat ik keek kwam het dichter in de buurt van jouw bedrag dan het gemiddelde.
Groetjes,
Juliët
Je moet de hoogte van de leningen niet verdunnen door niet-leners wel mee te tellen. Dan kun je ook de MBO-ers wel meetellen dan lijkt het gemiddelde nog lager. Ook leningen uit het oude stelsel moet je niet meetellen, die hebben immers geen last van het leenstelsel.
– 30% leent niets
– 70% leent gemiddeld 12 * 700 = 8400 euro per jaar
Hieruit volgt een gemiddelde lenende student na een 4-jarige studie 33600 schuld heeft, en na een 9-jarige studie 75600 schuld. Dat laatste is wel een theoretisch worst-case scenario, want het leenstelsel is in 2015 ingevoerd, en wordt in studiejaar 2023 weer afgeschaft. Het heeft dus maar 8 jaar bestaan. Er zijn dus studenten die in 2015 begonnen zijn en met een lange studie bezig zijn, en dus volledig in het vervloekte leenstelsel vallen, die hebben dan een schuld van 67200 euro. Je begrijpt nu ook dat een compensatie van 1000 euro per student een lachertje is, of eigenlijk een belediging.
Wraak nemen? De partijen die het leenstelsel ingevoerd hebben waren: PvdA (initiatiefnemer minister Jet Bussemaker), VVD (grootste partij in Rutte-2), D66, en GroenLinks. Ga zeker stemmen op 16 maart 2022 maar boycot dan die 4 partijen die jou tot maximaal 67200 euro bestolen hebben.
“De Eerste Kamer heeft ingestemd met het leenstelsel van minister Bussemaker. VVD, PvdA, GroenLinks en D66 steunden de wet, waardoor er een meerderheid was (36 voor, 29 tegen).”
Goed artikel ! Kun je deze berekening een keer doorzenden naar de NOS? De meeste mensen hebben geen idee dat de gemiddelde studie schuld echt wel wat hoger ligt dan 15.000 euro. En dan te bedenken dat als jij en je partner allebei 50.000 euro studieschuld hebben, wat een schuld van 100.000 euro met je hypotheek doet. Het is onmogelijk om dan in de komende 10 jaar een huis te kopen.
Ik zag toevallig vanmiddag nog een artikel waarin ze het weer hadden over “de gemiddelde studieschuld van €15.000” Heel frustrerend… Dus ik heb net maar meteen even een tip ingestuurd via hun website. Ben benieuwd!!